Een van de belangrijkste oorzaken van werkdruk in het onderwijs is het adhoc werken. De dag vult zich automatisch met allerlei taken die je niet op je planning had staan en voor je het weet ben je een groot deel van de dag brandjes aan het blussen en kom je niet toe aan de dingen die je wou doen.
Deze manier van werken heeft veelal effect op het werkplezier dat docenten ervaren en hun efficiëntie. Het gevolg? Toch nog op zondag je lessen moeten voorbereiden bijvoorbeeld.
In het onderwijs werk je met mensen. Het werk laat zich zeker niet 100% plannen. Maar je kunt als school absoluut maatregelen treffen waardoor er simpelweg minder brandjes te blussen zijn.
Wanneer je veel adhoc werkt, werk je reactief in plaats van proactief. Je laat je werk namelijk bepalen door alles wat er op je afkomt. Dit kan allerlei negatieve gevolgen hebben voor de werkdruk in het onderwijs. Ik noem er een paar:
Om het reactief werken meer om te zetten in proactief werken, kun je als school maatregelen treffen die voorkomen dat je reactief moet zijn. Preventie dus. Deze preventie richt zich vanuit de gedachte van PBS (positive behavior support) op drie niveaus:
In de praktijk zien we dat er vaak veel aandacht is voor niveau 2 en 3 maar minder voor niveau 1. Door proactief klassenmanagement te ontwikkelen, creëer je automatisch meer rust in de klas. Het ontwikkelen van een basisstructuur voor alle leerlingen is ontzettend krachtig en zorgt daarmee voor een stuk duidelijkheid en rust.
Waar moet je dan aan denken? De basisstructuur die je opstelt is altijd afhankelijk van de situatie: de leerlingpopulatie, type onderwijs, het docententeam etc. Maar een van de belangrijkste uitgangspunten die je hoe dan ook hanteert is het formuleren, communiceren en hanteren van heldere gedragsverwachtingen. Dit betekent zo concreet mogelijk maken wat je als school in welke situatie van je leerlingen verwacht. Een andere strategie is het implementeren van routines. Routines zorgen tevens voor duidelijkheid en houvast. Ze dragen bij aan het gevoel dat leerlingen of studenten weten wat er van hen verwacht wordt. Een derde strategie is effectief klassenmanagement waarin je actief stuurt op het gewenste gedrag. Dit kan al heel simpel door structureel bij iedere lesovergang het gewenste gedrag te benoemen.
Om deze strategieën voor het verbeteren van de schoolcultuur effectief neer te zetten, is de rol van het team ontzettend belangrijk. Het team moet op een lijn zitten en een gezamenlijke verantwoordelijkheid voelen en dragen. Het team moet ervoor zorgen dat zij een consistente aanpak borgt, dat ze de dialoog blijft voeren en dat men elkaar durft aan te spreken wanneer dit nodig is. Daarbij is het vieren van successen een enorme motivator. En, niet geheel onbelangrijk: zo’n implementatietraject valt of staat met goed en inspirerend leiderschap.
Wil je ook de omslag maken van reactief naar preventief werken? En daarmee meer rust, werkplezier en effectiviteit creëren in jouw school? Als adviseur positief leerklimaat help ik scholen bij het implementeren van deze preventieve aanpak. Samen ontwikkelen we strategieën die perfect aansluiten bij jouw schoolcontext, leerlingpopulatie en team. Of je nu worstelt met klassenmanagement, teamcohesie of het borgen van routines – samen maken we een plan dat past bij jouw school.
Neem vrijblijvend contact met me op voor een verkennend gesprek. Stuur me hier een berichtje. Dan bespreken we hoe we samen kunnen bouwen aan een sterke basis voor jouw school.
