De eerste weken van het nieuwe schooljaar zijn misschien wel de belangrijkste weken. Hierin leg je als docent in je klassen namelijk de basis voor de rest van het jaar. Dan kun je dit maar beter meteen goed doen, toch?
Hoe leg je deze basis en wat is hierin belangrijk? Hier geef ik verderop in dit blog antwoord op.
Maar allereerst is de kans groot dat je dit blog leest omdat je misschien bang bent dat je in dezelfde valkuilen stapt als vorig jaar. Of dat je richting het eind van het jaar de boel een beetje hebt laten vieren omdat je moe was van de strijd die je iedere keer met je leerlingen aan moest gaan.
Dat is geen fijn gevoel, maar ook wel voor veel docenten herkenbaar hoor. En wees gerust: het mooie van werken in het onderwijs is dat je eigenlijk ieder schooljaar weer de kans krijgt een nieuwe start te maken. De start van het nieuwe schooljaar is een natuurlijk moment om te leren van je fouten en om dingen anders te doen.
Waarom lukt het sommige docenten onvoldoende om een fijne en veilige werksfeer te creëren? Hier zijn verschillende redenen voor maar mijn ervaring is dat dit vaak wordt veroorzaakt door onzekerheid bij docenten of door het ontbreken van de juiste (passende) kennis en skills. Docenten, startend of niet, vinden het vaak lastig om duidelijk te zijn over de geldende regels of afspraken en om hier consequent naar te handelen. Vaak zit daar de aanname onder dat leerlingen of studenten je een zeurpiet vinden wanneer je duidelijke kaders stelt en dat je hierdoor geen fijne relatie opbouwt met je leerlingen.
Niets is echter minder waar. En daarbij, leerlingen hoeven je niet meteen leuk te vinden. Leerlingen gaan je uiteindelijk waarderen als je oprechte aandacht voor ze hebt, voor duidelijkheid en structuur zorgt, betrouwbaar en voorspelbaar bent. Hieruit ontstaat vanzelf een goede relatie.
Wil je het schooljaar dus zonder te veel gedoe doorlopen en wil je daar nu de juiste stappen voor zetten? Dan is het key dat je vanaf het begin van het schooljaar heel duidelijk bent over welke verwachtingen (of dit nou regels zijn of niet, daar kan ik weer een heel ander blog over vol schrijven) je hebt van je leerlingen of studenten. Het liefst niet te ingewikkeld en te rigide.
Dat betekent ook dat je, voordat je dit met je leerlingen communiceert, dit voor jezelf duidelijk moet hebben. Neem dus de tijd om dit voor jezelf op een rijtje te zetten. Wat zijn voor jou echt belangrijke waarden en normen in je klas? En welk gedrag verwacht je hier logischerwijs bij?
Vergeet hierbij vooral niet ook af te stemmen op wat jullie als school belangrijk vinden en welke verwachtingen hier worden uitgesproken. Ik zou willen zeggen dat het vanzelfsprekend is dat je deze overneemt (vind ik dus ook!), maar in de praktijk blijkt dit echt niet altijd het geval.
Wanneer jij je verwachtingen helder hebt en tevens je grenzen in beeld hebt, is het belangrijk dat je bepaalt hoe je ervoor gaat zorgen dat je leerlingen zich ook zo gaan gedragen.
Allereerst zit dit in heldere communicatie. Je moet er dus voor zorgen dat jouw leerlingen weten wat er van hen verwacht wordt. Concreet betekent dit dat je dit de eerste weken van het schooljaar gewoonweg vaker moet zeggen en moet concretiseren. Een lijstje ophangen en hier verder niet naar verwijzen, dat gaat ‘em niet worden.
Vervolgens is het belangrijk dat je weet welke consequenties je toepast bij aanhoudend onwenselijk gedrag en welke ruimte er is binnen jouw school. Misschien wordt er gewerkt met een time-out en wat is de procedure bij een lesverwijdering?
Maar het belangrijkste instrument dat je hier tot je beschikking hebt is de dialoog. Ga altijd het gesprek aan met je klas, een groepje of een individuele leerling. Het is immers altijd je doel om de leerling de mogelijkheid te geven het gewenste gedrag te vertonen. Bij de ene leerling of klas kost dit nou eenmaal wat meer moeite of tijd dan bij de andere. Herhalen van verwachtingen, spiegelen van gedrag en samen een nieuwe afspraak maken.
Wees dus niet bang om verwachtingen te hebben en deze verwachtingen uit te spreken. Houd hierbij vast aan het gegeven dat duidelijkheid altijd gewaardeerd wordt. Wees vervolgens hyper consequent in het spiegelen, afspraken maken en corrigeren wanneer nodig. Het kost je in het begin van het jaar misschien even wat meer moeite, maar zowel jij als je leerlingen hebben hier de rest van het jaar plezier van.
Ik wens je een fantastische start van het nieuwe schooljaar toe!
PS. Kom je er niet uit en heb je het gevoel dat je leerlingen een loopje met je nemen? Dan is mijn 1-op-1-traject wellicht iets voor jou. Ik houd je een eerlijke spiegel voor waar het misgaat en je krijgt concrete tips die bij jou als docent passen waarmee het jou wel lukt om vanuit duidelijke verwachtingen te werken.
Neem hier een kijkje voor meer informatie of neem via deze link contact met me op.
PSS. Vond je het leuk om dit blog te lezen en ontvang je graag een berichtje wanneer er weer een nieuw blog online staat? Schrijf je dan in voor de Schoolkrant.
