Wederom is de vsv (voortijdig schoolverlaten) in Nederland gestegen. Ondanks de aandacht die hiervoor is vanuit de overheid en de vele interventies die scholen uitvoeren om het aantal leerlingen en studenten dat school voortijdig verlaat te verlagen. Het aantal vsv’ers is zelfs het hoogste van de afgelopen 10 jaar!
Vsv is een complex probleem met vele gezichten. Er zijn immers talloze redenen waarom leerlingen of studenten niet meer naar school gaan. Dit betekent dus ook dat hier geen eenvoudige of one-size-fits-all oplossing voor is. Een effectieve aanpak om vsv te verlagen vraagt om een holistische benadering, toegesneden op de specifieke context van de school en elke leerling of student. Maar er is wel een aantal algemene aandachtspunten om in acht te nemen. Ik noem er een paar.
Schooluitval begint vaak met kleine stapjes: te laat komen, huiswerk niet maken, vaak uit de les gestuurd worden. Deze gedragspatronen zijn belangrijke signalen. Leerlingen of studenten die dit gedrag vertonen, vormen een risicogroep waarbij de kans op uitval groter is. Om de juiste interventies bij de juiste is leerlingen (of groepen) in te zetten, is het cruciaal om deze patronen zichtbaar te maken. Dit doe je door zorgvuldige dataregistratie.
Bijvoorbeeld: door consequent aanwezigheid, te-laat-komers en uitgestuurde leerlingen te registreren, kan je als school of team snel inzicht krijgen in welke leerlingen extra ondersteuning nodig hebben. Dit is in het mbo net zo belangrijk als in het voortgezet onderwijs, omdat juist daar de stap naar uitval kleiner lijkt.
In plaats van te focussen op leerlingen en studenten die afwezig zijn is het interessant om als school te focussen op aanwezigheid en betrokkenheid. Deze benadering sluit aan bij het principe van Positive Behavior Support (PBS). Focus op aanwezigheid gaat over de vraag: wat kun je als school, team of docent doen om de aanwezigheid en de betrokkenheid van je leerlingen/studenten te vergroten?
Het doel hiervan is het creëren van een positief school- en klassenklimaat waar alle leerlingen of studenten zich veilig en gewaardeerd voelen. Wanneer leerlingen zich prettig voelen op school, is de kans op uitval immers kleiner.
Welke interventies het meest effectief zijn, hangt af van de specifieke situatie. Op schoolniveau kan het gaan om het verbeteren van de registratiehygiëne. Op klasniveau kun je denken aan het ondersteunen van mentoren of slb’ers bij het creëren van een veilig groepsklimaat. En op individueel niveau kan het effectief zijn docenten te trainen in het benoemen en complimenteren van gewenst gedrag.
Het creëren van een positief en veilig leerklimaat is een uitdagende maar cruciale taak van iedere school. Soms lukt het een team onvoldoende om gezamenlijk zo’n klimaat te realiseren. Of wellicht zijn er individuele docenten die moeite hebben om in hun klas de gewenste veiligheid te waarborgen, bijvoorbeeld door een gebrek aak duidelijke structuur en verwachtingen. In zulke situaties kan externe begeleiding van grote waarde zijn.
Als adviseur en begeleider denk ik graag mee over hoe ik jullie school, team of docenten kan helpen bij het versterken van het schoolklimaat. Dit kan in de vorm van teamcoaching, individuele begeleiding van docenten of het opzetten en begeleiden van een schoolbreed programma. Wil je hierover sparren of heb je vragen? Schroom niet om contact met me op te nemen. Doe je heel makkelijker via deze link.